dinsdag 29 januari 2013

Meeliftend zaad.


Toen ik een weekje geleden in de trein zat, zag ik een klein dingetje voorbijzweven en landen op de achterkant van de stoel voor mij, vlak voor mijn neus. Een mugje? Ik keek eens beter: het was zonder twijfel een enkel zaadpluisje van de bosrank (clematis vitalba) uit mijn tuin. Die ochtend was ik met mijn muts op langs de overhangende zaadpluizen boven de tuinpoort geschampt, waarbij ik gratis nog een scheut sneeuw in mijn nek kreeg.
Een stel pluizen waren meegelift en besloten in de trein te gaan zweven.
En zo gaat het met zaden. De mooie clematis vitalba, één van onze weinige inheemse lianen met een ongelooflijke groeikracht, heeft clusters met zaden die langdurig mooi blijven. Zoals onderstaande foto toont, heeft elk afzonderlijk zaadje een soort vliegveertje, waarmee het de wijde wereld in kan zweven om een goede plek te vinden voor ontkieming. 


Mensen, dieren, vervoermiddelen kunnen zonder het te weten zaad met zich meevoeren. Dat is natuurlijk ook de bedoeling. Maar in deze wereld, waar veel internationaal transport is, komen ook zaden van elders mee van soorten, die zich in hun nieuwe omgeving niet alleen gaan vestigen (de zg. adventiefplanten) maar zich ook agressief gaan opstellen ten opzichte van de oorspronkelijke vegetatie door deze bij voorbeeld te overwoekeren. Dit noemen we de invasieve exoten (die naam geldt ook voor dieren en micro-organismen).
Bij onze plantenkeuze kunnen we deze soorten vermijden, en lijsten ervan vind je hier en hier.
Ik herinner me nog een aardig verhaal over de kleine teunisbloem, waarvan het zaad via de overslag van Amerikaans graan werd aangetroffen op de voormalige havenkade "het Pothoofd" in Deventer. Het synoniem pothoofdplanten voor adventiefplanten komt daarvandaan.
Het spreekt voor zich, dat havens hoog scoren bij de aanvoer van exotisch leven. Maar denk ook aan ons vogelzaad...
In het klein heb ik dus meegedaan aan de interregionale verspreiding van één van mijn meest ontembare lievelingsplanten. 

 

16 opmerkingen:

  1. Wat een fijn stukje; ik zie het zo voor mij, op de trein. En hoe je daar dan gelukkig van wordt, en niemand anders het opmerkt :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zo was er jarenlang, toen de wolindustrie nog floreerde, langs de rivier de Vesder in Wallonië een typische "wol"flora te aanschouwen - zaden die op de rivieroevers en -banken ontkiemden en die afkomstig waren uit de Nieuw-zeelandse en Australische wol die er met het rivierwater gewassen werd.
    Ik vind die wollige pluizen van Bosrank ook zo mooi! En blijkbaar zijn het inventief en reislustig :-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mooi voorbeeld van adventiefplanten, daar aan de Vesder.

      Verwijderen
  3. Dat is idderdaad een leuke reis dat dat zaadje maakt en waar je getuige van was, leuk hoe je schrijft "de wijde wereld ...". Echt een mooi zaadje!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Een heerlijk verhaaltje over de zaden die zich over de wijde wereld verspreiden. Grappig als je zo'n zaadpluisje van je zelf in de trein treft en dan ook nog van die onovertroffen groeier Clematis vitalba; Hij is mooi, maar o, overwoekert heesters en bomen, ben er elk najaar weer mee in de weer.
    Groeten, Janneke

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Op bepaalde plaatsen moet ik hem ook intomen, maar van mijn zeer hoge laurierkers ( 6 meter wel) maakt hij een feest als hij bloeit en daarna ook nog vanwege de zaadpluizen. Daar mag hij zijn gang gaan.

      Verwijderen
  5. Weer mooi geschreven en goed gezien. 't Zijn prachtige zaadpluizen zonder meer. Zelf wil ik geen enkele invasieve exoot in de tuin aan te planten (dus ook geen vlinderstruik, geen amelanchier lamarckii,...)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Prachtig...
    zo bloeide er in de zandbak bij mijn dochter rond sinterklaas een sneeuwklokje.....
    Moet ook van een verdwaald zaadje zijn gekomen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Zo zie je de aardigste aangewaaide plantjes opkomen in de tuin.

      Verwijderen
  7. Hier siert de Clematis vitalba de hekken langs de metrobanen. Niets anders doet het daar zo goed. Ik heb ´m zelf ook een poosje in de tuin gehad, maar voor mijn kleine tuintje is hij toch te agressief.
    Wat een leuk blog heb je trouwens.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dank je, Linda. Leuk dat je hier reageert.
    Wat lijkt me dat prachtig, die hekken van de metrobanen, als de clematis bloeit.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Heel mooi dit en weet je ook waarom nog meer? Ik was 11 december in een park en zag daar ook van die pluizen. Heb ze ook vastgelegd maar had werkelijk geen idee wat of dit was. Nu lees ik dus bij jou wat het is.
    Heel gaaf dit.

    Mooie foto's ook trouwens die je hebt gemaakt van deze pluizen.
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wat kom ik nu weer een leuke en leerzame blog tegen, ik ga je zeker volgen met bloglovin, ik heb zelf ook een blog over alles wat groeit en bloeit en als je niet uitkijkt ben je alleen maar aan het schrijven i.p.v met je handen in de aarde wroeten, succes en mooie foto´s trouwens, Anja Winter/Anmazine

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Wat een prachtige foto's!

    BeantwoordenVerwijderen