zaterdag 17 oktober 2015

Eiken en eikenstoven.


De mooiste eik is misschien wel een boom die volledig vrij en ongehinderd mag uitgroeien in het open veld. We troffen tijdens onze vakantie in het gebied noordelijk van de Paardenslenkte (Hezingen), net over de grens met Duitsland, een aantal zeer mooie zomereiken aan.
De onderste takken beginnen al zeer laag aan de stam en krijgen door de optimale lichtinval de gelegenheid zich goed te ontwikkelen.


De meeste eiken, die je tegenkomt, zijn zomereiken (Quercus robur). Je herkent ze aan de steelloze bladeren , maar de eikels zitten wél op een steeltje. Bij de zeldzamere wintereiken (Quercus patrea) is het net andersom. Er zijn trouwens bastaarden, die qua kenmerken tussen beide soorten in zitten.


In een bos zie je zulke majestueuze eiken niet. Daar moeten de bomen concurreren met de buren, waardoor de onderste takken afsterven.
Vroeger, toen de eikenhoutbehoefte groter was (houtskoolproduktie, looizuur voor de leerlooierijen, bouwhout) werden eiken regelmatig terug gekapt (eikenhakhout). Deze bomen liepen dan vanuit de rand van de stobben en vanuit het wortelgestel weer uit. 



Zo ontstonden hele groepen eiken, die vanuit éénzelfde wortelpartij groeiden: de z.g. eikenstoven. De middellijn kan wel 10 tot 35 meter zijn; dan zijn deze stoven soms wel honderden jaren oud. Door DNA onderzoek van de afzonderlijke "bomen" kon men vaststellen dat deze allen tot dezelfde wortelpartij behoorden.


Plaatsen, waar deze oude stoven zijn gevonden zijn uiteraard zeer interessant voor bos- en bodemonderzoekers. Een zeer interessant stuk hierover (Eikenerfgoed in Nederland en Vlaanderen; eikenstoven in verleden, heden en toekomst) kun je hier downloaden.

Een merkwaardige, geknotte eik troffen we aan in een weiland ten zuidoosten van Vasse (Overijssel). Gezien de stamdikte is het een ouder exemplaar, dat men waarschijnlijk geknot heeft om hem op deze plek te kunnen handhaven.

geknotte eik in weiland bij Vasse (Ov)
En zo kun je ook de eiken beschouwen, die langs vele wegen zijn aangeplant: keurig in rijen en tot hoog op de stam van zijtakken ontdaan. 


Dat zijn eigenlijk zielige bomen, die, om ze te kunnen handhaven, in een keurslijf zijn gedwongen.

Zou dat in onze overgereguleerde maatschappij misschien ook voor ons mensen gelden?

( Over de eik schreef ik eerder hier)

18 opmerkingen:

  1. Wat een bijzonder en mooi inkijkje geef je ons over de eikenbomen.
    In mijn buurt staan er ook een aantal die niet helemaal de vrije ruimte hebben, maar wel heel oud zijn en kolossale stammen hebben.
    Ik denk dat er in ons land nog ruimte genoeg is, maar we kiezen er kennelijk voor om op een kluitje te gaan wonen en denken dan kennelijk ook dat er voor medemensen in nood geen plaats meer is. Triest.
    Ondanks dat wens ik je weel een mooie weekwisseling!

    Liefs, Gerry

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, Gerry, de manier waarop we met de natuur omgaan, zegt ook veel over de wijze waarop we in onze maatschappij met mensen omgaan.

      Verwijderen
  2. Ja eikenbomen genoeg in Nederland, maar helaas niet zoveel die zo mooi solitair in het landschap staan. Om daar veel van te kunnen genieten, moeten we veelal over de grens. Jou mooiste eiken stonden dit keer over de grens in Duitsland, ik fotografeerde ze vaak in Engeland.
    Je laat ons mooi zien, hoe ze groeien en hoe ze helaas vaak verknoeid worden, door knotten en snoeien. Inderdaad wonen wij hier in een overgereguleerde maatschappij, waar ik, als het even kan, niet aan meedoe, maar vaak worden we gedwongen.zoals de bomen keurig langs de weg....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Vermoedelijk zijn wij mensen al meer "beknot" dan we denken. En denken we "vrije" te zijn.
      En deze mijmeringen dringen zich als vanzelf op op een groenblog...

      Verwijderen
  3. Bomen die in een keurslijf worden gedwongen: erg. Bijna zo erg als wat er in Vlaanderen vaak wordt toegepast: bomen kandelaberen. Ik word daar niet goed van.
    Foto's 1 en 2 zijn bijzonder mooi.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Kandelaberen zie je hier ook wel. Van die zielige staken die ingeknot ten hemel reiken.

      Verwijderen
  4. Die bomen langs de weg staan wel heel erg dicht bijeen.
    Zou het dan niet beter zijn om er telkens een van tussen te halen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De gemeentelijke en provinciale groenvoorziening heeft zo zijn eigen opvattingen. Over het algemeen zie dat bomen langs wegen een vrij kleine tussenafstand hebben. Misschien om er later zonder veel zichtschade eentje tussenuit te kunnen halen?

      Verwijderen
  5. Weer zo'n leerzaam verhaal over bomen, je verrast me telkens opnieuw.
    Gr Jan Wilde een Tuin.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat een mooi informatief logje weer. Van eikenstoven had ik tot vandaag eerlijk gezegd nog nooit gehoord, maar vanaf morgen zal ik met een andere blik naar eiken kijken.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ben benieuwd of je tijdens je struinen in deze regionen deze stoven tegen gaat komen.

      Verwijderen
  7. Absoluut leerrijk. Prachtige bomen, die eik

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Als je ze eenmaal in hun volle glorie bent tegengekomen, vallen gereduceerde exemplaren des te meer op.

      Verwijderen
  8. Mooi Zem, interessante blog.
    Groet Kees

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Hoi Zem,
    dit is echt ene prachtige blog met schitterende bomen.
    Deze heb je dan ook heel mooi in beeld gebracht.
    Geweldig dat je zoveel van bomen weet want zo leer ik ook weer iets bij :-)
    Hartelijke groetjes,
    Helma

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. En eveneens zie ik bij jou ook altijd nieuwe dingen, waar ik veel van leer. Het leuke van bloggen!

      Verwijderen