vrijdag 18 mei 2012

Knikkend nagelkruid en zijn bastaardkind.

Het in het wild zeldzame en bedreigde knikkende nagelkruid ( Geum rivale) is als kweekvorm in de handel te verkrijgen en doet het goed langs de rand van de tuinvijver. "Rivale" betekent  beekbewonend; de plant voelt zich thuis op vochtige, schaduwrijke plaatsen naast beekjes, sloten en waterplassen op het noordelijke halfrond.
Wij hebben hem jaren geleden op de schaduwoever van de vijver geplant en daar heeft hij zich flink uitgebreid.



De bloem "knikt" wanneer hij in knop is en in volle bloei  (eind april / mei) maar strekt zich weer daarna, als de behaarde zaadhaakjes zichtbaar worden. Met die haakjes kan het zaad zich hechten aan de pels of de kleding van langslopend gedierte.

Daarnaast bestaat het gewone nagelkruid, het als onkruid beschouwde  Geum urbanum, dat voorkomt in de "bebouwde omgeving". Deze bloeit later, van eind mei tot eind september. Dat hakende effect van de zaden, aan je sokken bij voorbeeld, is bij deze soort nog veel sterker.


Dit gewone nagelkruid trekken de meeste tuinierders er uit. Ook ik deed dat jarenlang, maar - noem het slordigheid gemengd met tolerantie - er bleef altijd wel iets staan. En dit had een boeiende botanische verrassing tot gevolg.
Drie jaar geleden ontdekte ik op een hoekje een knikkend nagelkruid met kleinere, gele rokpandjes  in plaats van de normale, grotere licht abrikooskleurige. Door een artikel in het blad Onze Eigen Tuin, geschreven door de eigenzinnige kweker Brian Kabbes, leerde ik dat het hier ging om een, in de vrije natuur zeer zeldzame, kruising tussen het gewone en het knikkende nagelkruid: de Geum intermedium,  zie hieronder.


In tuinen wordt hij wel eens aangetroffen wanneer toevallig genenuitwisseling plaatsvindt tussen een laatbloeiend knikkend-  met een vroegbloeiend gewoon nagelkruid.
Sommige botanici kunnen in het wild langs beekloopjes in Europa fanatiek op zoek zijn naar deze bastaarden. Ze worden helemaal euforisch  als ze zulke "bastaardzwermen" aantreffen van kruisers en zelfs van terugkruisers.
Vanzelfsprekend kende ook mijn enthousiasme geen grenzen toen ik de Geum intermedium hier in de tuin ontdekte.
En ieder jaar omstreeks deze tijd is het weer een mooi moment als de fijne gele bloemetjes verschijnen.

8 opmerkingen:

  1. laat me hopen dat ik even veel geluk heb als jij, hier staan ook beide nagelkruiden dus....

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Die namen zeggen me soms helemaal niets, maar zoals de bloem op je 2e foto vind ik echt heel erg mooi. Leuk dat er zoveel informatie bij staat.

    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik kan mij voorstellen dat je van zo'n bastaard helemaal blij wordt. Lijkt me prachtig om de natuur zijn gang te zien gaan.
    Fijn weekend Zem

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Geel nagelkruid is hier in mijn tuin overenthousiast, en ook het knikkende nichtje probeert zeer bescheiden een steeds groter plekje te verwerven. Weliswaar staat de eerste hoofdzakelijk in de achtertuin, en de tweede in de bloemenweide in de voortuin, maar ik wil dat bastaardkind hier ook best verwelkomen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat een mooi en interessant verhaal!!!! Ik ga er mijn voordeel mee doen en HOPEN op Knikkend Nagelkruid!!!!!
    Volgend jaar of zo....

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @LudoRutten, @AnneTanne, @BeppePeetje: wie weet ontstaat er een keer in een hoekje...
    @Angelika, @Helma, @Marijke: deze verrassingen zijn zo leuk.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Op zoek naar info over nagelkruid kwam ik hier. Ik zocht of er in het blad tussen knikkend en geel nagelkruid verschil zit. Ik heb beide in de tuin, maar de gele staat werkelijk overal. Ik wil niet de verkeerde weghalen. Maar zal nu zeker wat laten staan! Wie weet heb ik al zo'n bastaard.

    BeantwoordenVerwijderen