Eiken en eikenstoven.

De mooiste eik is misschien wel een boom die volledig vrij en ongehinderd mag uitgroeien in het open veld. We troffen tijdens onze vakantie in het gebied noordelijk van de Paardenslenkte (Hezingen), net over de grens met Duitsland, een aantal zeer mooie zomereiken aan.

De onderste takken beginnen al zeer laag aan de stam en krijgen door de optimale lichtinval de gelegenheid zich goed te ontwikkelen.

De meeste eiken, die je tegenkomt, zijn zomereiken (Quercus robur). Je herkent ze aan de steelloze bladeren , maar de eikels zitten wél op een steeltje. Bij de zeldzamere wintereiken (Quercus patrea) is het net andersom. Er zijn trouwens bastaarden, die qua kenmerken tussen beide soorten in zitten.

In een bos zie je zulke majestueuze eiken niet. Daar moeten de bomen concurreren met de buren, waardoor de onderste takken afsterven.

Vroeger, toen de eikenhoutbehoefte groter was (houtskoolproduktie, looizuur voor de leerlooierijen, bouwhout) werden eiken regelmatig terug gekapt (eikenhakhout). Deze bomen liepen dan vanuit de rand van de stobben en vanuit het wortelgestel weer uit. 

Zo ontstonden hele groepen eiken, die vanuit éénzelfde wortelpartij groeiden: de z.g. eikenstoven. De middellijn kan wel 10 tot 35 meter zijn; dan zijn deze stoven soms wel honderden jaren oud. Door DNA onderzoek van de afzonderlijke "bomen" kon men vaststellen dat deze allen tot dezelfde wortelpartij behoorden.

Plaatsen, waar deze oude stoven zijn gevonden zijn uiteraard zeer interessant voor bos- en bodemonderzoekers. Een zeer interessant stuk hierover (Eikenerfgoed in Nederland en Vlaanderen; eikenstoven in verleden, heden en toekomst) kun je hier downloaden.

Een merkwaardige, geknotte eik troffen we aan in een weiland ten zuidoosten van Vasse (Overijssel). Gezien de stamdikte is het een ouder exemplaar, dat men waarschijnlijk geknot heeft om hem op deze plek te kunnen handhaven.

geknotte eik in weiland bij Vasse (Ov)

En zo kun je ook de eiken beschouwen, die langs vele wegen zijn aangeplant: keurig in rijen en tot hoog op de stam van zijtakken ontdaan. 

Dat zijn eigenlijk zielige bomen, die, om ze te kunnen handhaven, in een keurslijf zijn gedwongen.

Zou dat in onze overgereguleerde maatschappij misschien ook voor ons mensen gelden?

( Over de eik schreef ik eerder hier)