maandag 27 april 2015

Creëren van rijk bodemleven in potten: geïnspireerd door de "Hügelkultur".


In 2015 wordt wereldwijd de aandacht gevestigd op het belang van een gezonde bodem voor het verbouwen van zo gezond mogelijke voedselgewassen. (Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO): 2015 the International Year of Soils) 
 
Ook in onze eigen (moes)tuinen is het van belang om de gezondheid en vitaliteit van onze planten te bevorderen door de grond te verzorgen en te koesteren in plaats van voortdurend te verstoren en met overbemesting en bespuitingen het bodemleven te vernietigen.
In een bodem, die zo min mogelijk geplet en bewerkt wordt en op natuurlijke wijze bedekt blijft, ontstaat een rijk bodemleven, dat bestaat uit ongelooflijk veel wormen, bacteriën, schimmels en talloze andere micro-organismen. Al deze organismen werken samen om voedingsstoffen, afweerstoffen en signaalstoffen te produceren om de planten te beschermen en te voeden. De micro-biologie ontdekt steeds meer wat zich allemaal voor belangrijke processen afspelen in een gezonde bodem. Er is hierover een in het Nederlands vertaald fascinerend boek uitgekomen, dat ik met grote interesse heb zitten lezen: Jeff Lowenfels en Wayne Lewis: Het Bodemvoedselweb – Alle kleine beestjes helpen.

 
Aangestoken door deze informatie heb ik mijn oude klassiekers over mulchen (Ruth Stout: Tuinieren zonder spitten, zonder wieden , kunstmest of gif) en composteren ( Alwin Seifert: Tuinieren zonder gif) weer eens doorgelezen.

Nu tuinier ik al vanaf de jaren '70 op een bodemsparende manier, maar ik kreeg zin in een nieuw project, waarbij ik een verwante methode ontdekte van een zeer boeiende man, Sepp Holzer. genaamd: permacultuur / Hügelkultur.
De bedoeling is, dat je voor vele jaren een vruchtbare en gezonde bodem creëert, door een bepaalde opbouw van lagen van langzaam composteerbaar materiaal.
Hij begon zelf met al wat vermolmde boomstammen en takken op hopen / rijen op te stapelen, daaroverheen wat dunner takkenmateriaal, snoeihout, oud blad. Daaroverheen graszoden met het gras naar beneden, waardoor wat stevigheid ontstond. Dit bedekte hij met een mulchlaag, waarin geplant en gezaaid werd.
Er ontstonden zo heuvels met aan beide zijden een verschillend microklimaat. Het langzaam verterende materiaal binnenin zorgde voor warmte en er ontstond een levendig microbiologisch systeem van allerlei organismen dat in lengte van jaren voedingstoffen produceert. Zoals dat op natuurlijke wijze ook in bosbodems plaats vindt.

Het principe hoeft niet op heuvels te worden toegepast, het kan ook in een kuil of in gleuven, waarin je dezelfde opbouw maakt. Of in wat aangepaste vorm in grote potten of bakken.
En dat laatste is mijn project geworden.

Hieronder laat ik stapsgewijs zien hoe ik de potten heb gevuld.. Voor meer info in beeldende vorm verwijs ik naar mijn Pinterest-bord.
( Je kunt laagsgewijze je eigen opbouw maken, als je het principe maar snapt)

Nodig:
- grote bakken met goede afwatering (flinke gaten!)
- wat grote stenen, potscherven voor de drainage
- halfverteerde, al wat vermolmde stronken, dikke takken (niet vers en levend)
- fijner materiaal: snoeihout, oud blad
- handje kalk
- grove compost, liefst van eigen makelij
- goede, natuurlijke potgrond
- mulchmateriaal: droog blad, droog gras, hooi enz.

de werkplek: links en rechtsvoor de potten /teil die gevuld gaan worden
 
stenen, scherven e.d. onderin voor de afwatering
 
hout, dat al aan het verteren is toevoegen
 
snoeiafval, kleinere takjes er boven op aanbrengen
 
wat maerlkalk toevoegen
 
oud blad erop
laag grove compost aanbrengen
 
de zaak goed inwateren: kletsnat laten worden, zodat het water de pot uitloopt
 
ik heb nog een laag goede, fijne potgrond aangebracht
 
een mulchlaag aanbrengen van voorhanden zijnd materiaal
 
als je zaait of plant duw je de mulch wat opzij, zodat het zaad licht krijgt
Ik verwacht er veel van. Het kan niet anders of ik zal de komende tijd supergrond krijgen en mijn kleine eenvoudige moestuinprojectjes (snijbiet, snijsla e.d.) zullen hopelijk meer kans van slagen krijgen :-)
In de toekomst zal ik geregeld verslag uitbrengen van de gang van zaken in deze potten.

20 opmerkingen:

  1. Super post Zem, permacultuur staat erg in de belangstelling momenteel, en het werkt......
    Gek genoeg deed ik soms al zoiets zonder dat ik dit nog wist. Grote potten vulde ik onderin met potscherven dan takken en hout, blad, kalk en compost. Hierin zet ik de dahlia's of in kleinere potten slaplantjes. Eerlijk gezegd doe ik altijd maar wat, wat ik zelf denk dat goed is.
    Groet, Janneke

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat ontzettend leuk dat je dat al eens deed. En kennelijk met goed resultaat.
      De natuur geeft eigenlijk al het voorbeeld, en wij leren daarvan.

      Verwijderen
  2. Mooie manier van werken, maar zouden de vogels niet aan de haal gaan met dat mooie materiaal, dat lekker voor het grijpen ligt? Ik zag vanmiddag nog een kraai, die een pony kaal plukte, foto's volgen in de loop van de week,
    Zonder de bovenstaande theorie te hebben gelezen, werkt het in ons tuintje eigenlijk al jaren zo. Er zijn in de loop der jaren al heel wat dikke takken in de bodem opgenomen, en ook blad en kleinere takjes behouden zo mogelijk een plekje in de tuin.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat dacht ik eerst ook, en ik had er aanvankelijk wat stammetjes opgelegd om het materiaal vast te houden. Ze blijken het te laten liggen: er is genoeg ander strooiselmateriaal in de tuin om mee te pakken :-)
      Erg leuk, dat het in jouw tuin ook zó toegaat, je zult een gezonde bodem hebben inmiddels!

      Verwijderen
  3. Hoi Zem, lijkt mij 'n goede tip, de moeite waard om het te proberen, veel succes en 'n goede oogst
    Groetjes kees.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Heel interessant! Ga ik eens uitpluizen. Bedankt ook voor de boekentips.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ja, grappig dat ik dit al doe (soms) zonder dat ik wist dat het ook een naam heeft! Mooie, overzichtelijke foto's!
    Groet Hannah

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Jij past toe, wat je in het bos rondom ziet gebeuren; zo zal Sepp Holzer ook op zijn idee zijn gekomen.

      Verwijderen
  6. Het boek lijkt me heel interessant, Zem, en ik lees graag mee in je project!
    Ik hoop dat het lukt in je moestuintje.
    Ha snijbiet, aten wij vroeger thuis ook, uit eigen tuin, maar in de winkels zie je het eigenlijk nooit liggen.

    Lieve groet,
    Gerry

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Snijbiet doet het haast bij iedereen, maar tot nu toe bij mij niet echt. Wie weet: nu in mijn superpot wel ;-) Ik houd je op de hoogte, Gerrie!

      Verwijderen
  7. Hoe betreurenswaardig dat pioniers zoals Ruth Stout, Masanobu Fukuoka, Sepp Holzer (Der Agrarrebell), Emilia Hazelip et al. door de 'tuinexperten' nog altijd niet waargenomen worden.
    'k Ben benieuwd naar de (uit)werking van jouw mini hügelbeet experiment.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Goede hoop heb ik, dat deze pioniers weer opnieuw onder de aandacht komen. Wellicht stimuleert "het jaar van de bodem" een en ander.
      Maar, ja er zijn ook sterke tegenbewegingen: kunstmest-, bestrijdingsmiddelenindustrie enz.
      Aan de andere kant is aan de Landbouwuniversiteit Wageningen verbonden de agro-ecoloog Pablo Tittonell, en die houdt zich met een gezonde bodem bezig.

      Verwijderen
  8. Ik kijk alvast uit naar het resultaat.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Het lijkt heel bewerkelijk Zem maar als je dat dan ook zo doet krijg je er ook wat voor terug.
    Ik ga uiteraard je project volgen hoor :-))) Ik las al dat de vogels het laten liggen dus dat is mooi meegenomen. We wachten het af.
    Hartelijke groet, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het bewerkelijke zit hem slechts in de aanleg. Vanaf dat moment kan ik luieren, hoop ik.
      Ik ben zelf ook benieuwd naar de gang van zaken over langere tijd ;-)
      Hartelijke groet, Zem.

      Verwijderen
  10. Heel verfrissende post - nu ben ik echt benieuwd naar het resultaat!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat is dus wel een meerjarenproject: ik vind het zelf ook spannend.

      Verwijderen