donderdag 23 januari 2014

Mossen (1): in je tuin .


Mossen zijn echte oerplantjes want ze bestonden al toen er nog geen paardenstaarten en varens waren. En deze kleine plantjes, die in dit jaargetijde goed zichtbaar zijn, blijven mij boeien.
Mos is bij de gemiddelde tuinier niet populair , het is er om bestreden te worden, want "het overgroeit je gazon en verstikt je plantjes". Tja, dat je een grasmonocultuur, wat een gazon in feite is, vrij wilt houden van al het andere is begrijpelijk, maar oriënteer je dan liefst naar milieuvriendelijke oplossingen en grijp niet zo maar naar bestrijdingsmiddelen. En als je boeiende ontwikkelingen op gang wilt brengen in je grasmat, kijk dan eens op deze blogpost van de biodiverse tuin..

Verstikt mos je planten? Misschien dat bij het opkomen van zaden van gevoelige planten elk ander storend plantje ongewenst is. Maar normaal gesproken vormt mos nauwelijks een bedreiging wanneer je al stevig verankerde planten in je tuin hebt met een sterk wortelgestel.
Sterker nog, mossen beschermen de grond tegen erosie en uitdroging, en scheppen ook nog eens een goed microklimaat, waardoor allerlei zaden kunnen ontkiemen en kleine insecten kunnen gedijen.
Het is aardig om op een aantal plekken in je tuin het mos te tolereren en zich te laten ontwikkelen. Gewoon voor je genoegen, om te kunnen volgen waar welk mosplantje zich vestigt en hoe het zich gaat ontwikkelen. Je zult meer soorten tegenkomen dan je dacht.
In onze tuin heb ik op een aantal plekken mos, dat de grond flink bedekt. Maar de planten op die plekken zijn al jarenlang goed beworteld en sterk. Het mos doet ze niets. 


Kijk op de foto hierboven maar hoe het plakkaat haakmos er nu uitziet en hieronder hoe het afgelopen zomer was.


Er komen in Nederland zo'n 600 soorten voor, variërend van zeer algemene tot zeer bijzondere. Mossen, en vooral de bijzondere, zijn indicatoren voor een zuivere atmosfeer en gedijen niet bij overbemesting.
Het is lastige materie, want zelfs een gevorderde “moskijker” kan soms met het blote oog niet meer dan een 20 soorten met zekerheid determineren. Deze mensen hebben altijd loupjes aan een touwtje om hun nek en bij twijfel nemen ze kleine stukjes mee om onder de microscoop te bestuderen.
Als beginner vind ik het wel een uitdaging om te proberen de soorten in mijn tuin op naam te brengen. Het is nu een goede tijd om ze te bekijken. Als ze verdroogd zijn in het zomerseizoen zijn ze nauwelijks te herkennen.
Mijn methode is kijken, zo scherp mogelijk fotograferen, liefst met de sporenkapseltjes en dan maar zoeken op internet en vergelijken.
Ik heb veel aan het boek FotogidsMossen van Chris Buter waarin ruim 600 soorten op duidelijke foto's staan. Het boek is sinds mijn vorige post over mossen flink in prijs gedaald.
Een prachtige site blijft die van Yavannah, door haar ben ik enthousiast geworden.
En toevallig postte Helma gisteren prachtige foto's van een aantal mossen.

In het vervolg wil ik geregeld een mosje in mijn tuin nader bekijken en daar zo toegankelijk mogelijk – anders kan ik het zelf niet eens meer begrijpen ;-) – verslag van doen. Want mossen, dat is lastige materie.



21 opmerkingen:

  1. Mijn grasperken bestaan uit meer dan 50% mossen en het neemt alleen maar toe, wat ik prima vind. In de lente zie ik de vogeltjes met dit mos nesten maken en dan weet je waarom je het mos beter niet bestrijdt. Gras is ook maar gras, zeker als het monotoon sportgras is.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk te horen, en als die vogels het mos pakken, verticuleren ze het ook nog eens met hun snaveltjes.

      Verwijderen
  2. Leuk stukje waar je het opneemt voor die prachtige (maar lastig op naam te brengen) mosplantjes! Maar ik ben niet akkoord met je uitspraak dat een gazon slechts een monocultuur van gras is: http://biodiversetuin.blogspot.be/2012/01/meer-dan-gras.html

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Die blogpost over jouw ecologisch beheerde grasveld is zo boeiend, dat ik er boven naartoe gelinkt heb.

      Verwijderen
  3. Ik vind mossen prachtig, en laat ze dus gewoon doen. Ik vrees zelfs dat onze tuinmuurtjes uiteen zouden vallen als we de mossen zouden verwijderen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mossen zie ik hier eigenlijk nergens in de tuin. Ik heb geen idee waarom.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De tuin is waarschijnlijk nog te "pril" na de aanleg. Ze komen vast naarmate de jaren vorderen.

      Verwijderen
  5. ik heb altijd van mossen gehouden en vroeger tijdens boswandelingen vond ik het leuk zoveel mogelijk soorten te zoeken (van namen geen idee), en ik ben blij dat je me een reden geeft ze niet uit mijn tuin te verwijderen (kon ik toch al niet echt over mijn hart verkrijgen)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk te horen, Corina. Zelfs de "gewone" mossen blijken bij nader "onderzoek" leuk.

      Verwijderen
  6. Hoi Zem
    Leuk dat je weer met de mossen begint. Veel mossen waren vroeg met kapselen (door het warme weer, denk ik). Let trouwens op de eventueel op klauwtjes lijkende blaadjes (zie post Helma) --> Gesnaveld klauwtjesmos. Bij twijfel tussen Gesnaveld klauwtjesmos en Dikkopmos even voelen of het kapselsteeltje ruw of glad is. Verder ben ik benieuwd wat er zoals groeit in je tuin. De naden tussen de klinkertjes zien er veelbelovend uit (Gewoon muursterretje, Gedraaid knikmos, Gewoon purpersteeltje, Zilvermos?). Een heel handig boek is ook de Beknopte mosflora van Henk Siebel en Heinjo During. Alle mossen zijn in detail (met bladnerfen, kapselvorm etc. ) getekend en er staan een aantal superhandige sleutels in. Erg leerzaam!
    groetjes Albertine

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bedankt voor je tips, Albertine! Ik heb van jouw posts veel geleerd. Het blijft lastige materie en het zakt snel weer weg in het geheugen ;-) Ik loop jouw suggesties over de namen hierboven de komende tijd na.
      Wat is het verschil tussen de fotogids en de beknopte mosflora? De tekeningen en de prijs?

      Verwijderen
    2. De Beknopte mosflora maakt gebruik van sleutels. Zo kun je bijvoorbeeld sleutelen op 'topkapselmossen', 'slaapmossen', 'mossen met kapsels', 'mossen met alleen blaadjes' enz. Bij elk mos staan de bladvormen erg duidelijk getekend, met/zonder tandjes, bladpunten, brede/smalle/halve nerven. In de Mossengids moet je al bladerend de juiste soort vinden. Ik heb gemerkt dat je van sleutelen veel meer en sneller leert dan van bladeren in de plaatjesboeken. In het begin is het best even moeilijk, maar daarna gaat het hard, zoals ik afgelopen seizoen ook met de paddestoelen heb ondervonden (Veldgids paddestoelen van Nico Dam en Thomas Kuyper).
      Groetjes Albertine

      Verwijderen
  7. Ook in ons tuintje mag het mos op verschillende plekken rustig zijn gang gaan. We proberen het alleen op het terras wel wat in de hand te houden. Dat doen we door er zo af en toe even een keteltje heet water overheen te gieten, daarna laat het zich vrij gemakkelijk wegvegen.
    Maak er een mooi weekend van!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Inderdaad zijn mossen een lastige materie. Mos mag ook in mijn tuin zijn gang gaan en er staan inderdaad ook heel wat soorten. In de zomer verdwijnt het grotendeels weer door zon en droogte. Leuk dat je je er zo in verdiept, kan ik lekker meegenieten, want hier weet ik werkelijk niets van.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Hoi Zem,
    wat leuk dat je een link naar mijn ossenblog hebt gezet. :-) Als je in mijn rechterkant van het blog onder mossen kijkt zie je daar nog een aantal blogs over mossen staan. ik vind mossen boeien en heerlijk om te zoeken en een uitdaging om ze mooi vast te leggen. De link van Yavannah heb ik al tijden bij mijn favorieten staan en nog een aantal links over mossen.
    In mijn voortuin staat mer mos dan plant want het is een tuin op het zuiden. Zelfs mij paadje met gewassen grindtegels zijn door mossen overgroeid hihi..... Geeft ook niks want in mijn voortuin mag dat ook :-)
    Ook bij jou dus in de toekomst vaker mossen op je blog lees ik wel :-)
    Groetjes,
    Helma

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik ga je moslinkjes nog eens uitgebreid bekijken. De échte fotografen hebben natuurlijk veel betere fotoapparatuur dan ik, en dan zijn de opnames ook gedetailleerder en leerzamer. Het blijft leuk, Helma, dat getuur daarbuiten.

      Verwijderen
  10. Ik ben ook al zo tuk op mos. Alleen op het terras wordt het, uit veiligheidsoverwegingen, niet getolereerd. Maar daarbuiten duikt er zowat overal in onze tuin mos op.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Vul een emmer met azijn en water (verhouding: 1 liter azijn en 1 liter water) en schrob vervolgens je terras van voor tot achter. Spuit daarna het terras NIET af en laat het water met azijn opdrogen. Deze methode werkt het best op een zonnige dag zodat de azijn goed in je terras kan trekken. Je zult zien dat in de weken erna de groene aanslag en het mos langzaam zullen verdwijnen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bedankt! Slechts voor paden dan, waar een mens niet moet uitglijden... Voor het overige koesteren we de mossen.

      Verwijderen