Meeliftend zaad.

Toen ik een weekje geleden in de trein zat, zag ik een klein dingetje voorbijzweven en landen op de achterkant van de stoel voor mij, vlak voor mijn neus. Een mugje? Ik keek eens beter: het was zonder twijfel een enkel zaadpluisje van de bosrank (clematis vitalba) uit mijn tuin. Die ochtend was ik met mijn muts op langs de overhangende zaadpluizen boven de tuinpoort geschampt, waarbij ik gratis nog een scheut sneeuw in mijn nek kreeg.

Een stel pluizen waren meegelift en besloten in de trein te gaan zweven.

En zo gaat het met zaden. De mooie clematis vitalba, één van onze weinige inheemse lianen met een ongelooflijke groeikracht, heeft clusters met zaden die langdurig mooi blijven. Zoals onderstaande foto toont, heeft elk afzonderlijk zaadje een soort vliegveertje, waarmee het de wijde wereld in kan zweven om een goede plek te vinden voor ontkieming. 

Mensen, dieren, vervoermiddelen kunnen zonder het te weten zaad met zich meevoeren. Dat is natuurlijk ook de bedoeling. Maar in deze wereld, waar veel internationaal transport is, komen ook zaden van elders mee van soorten, die zich in hun nieuwe omgeving niet alleen gaan vestigen (de zg. adventiefplanten) maar zich ook agressief gaan opstellen ten opzichte van de oorspronkelijke vegetatie door deze bij voorbeeld te overwoekeren. Dit noemen we de invasieve exoten (die naam geldt ook voor dieren en micro-organismen).

Bij onze plantenkeuze kunnen we deze soorten vermijden, en lijsten ervan vind je hier en hier.

Ik herinner me nog een aardig verhaal over de kleine teunisbloem, waarvan het zaad via de overslag van Amerikaans graan werd aangetroffen op de voormalige havenkade "het Pothoofd" in Deventer. Het synoniem pothoofdplanten voor adventiefplanten komt daarvandaan.

Het spreekt voor zich, dat havens hoog scoren bij de aanvoer van exotisch leven. Maar denk ook aan ons vogelzaad...

In het klein heb ik dus meegedaan aan de interregionale verspreiding van één van mijn meest ontembare lievelingsplanten.